CÓ PHẢI MỤC ĐÍCH ĐỜI NGƯỜI LÀ ĐỂ ĐI TÌM MỘT NGƯỜI TRI KỶ? Đây là một đề tài mà Thiền sư Nguyên Tuệ đưa ra cho các thiền sinh cùng đàm đạo.
1. Câu hỏi đàm đạo
“Đời của một người là để đi tìm một người tri kỷ. Tìm ra được người đó thì hạnh phúc vô cùng. Trên đời của mình mà có một người lắng nghe được mình, hiểu được mình thì mình là người may mắn nhất. Con mà hiểu được cha, đệ tử mà hiểu được thầy cũng làm cho cha, cho thầy hạnh phúc. Người mà hiểu được mình thì mình biết ơn người đó. Cám ơn em đã hiểu được anh, cám ơn con đã hiểu được cha, cám ơn cha đã hiểu được con.”
Tư tưởng trên đây là Minh hay Vô minh? Vì sao?
2. ĐÁP ÁN của Thiền sư Nguyên Tuệ
Trước tiên đây là quan niệm về mục đích sống: “Đời của một người là để đi tìm một người tri kỷ” và kết quả của mục đích sống ấy là đi tìm người tri kỷ để tận hưởng hạnh phúc do người tri kỷ mang lại. Vậy thì hiểu mục đích sống là để tận hưởng hạnh phúc là tư tưởng vô minh căn bản của nhân loại. Vì sự thật mục đích sống là để chấm dứt khổ vì con người cần cái duy nhất, tối hậu là Chấm dứt Khổ chứ con người không có nhu cầu tận hưởng niềm vui, hạnh phúc.
Đặc biệt mục đích của người tu học Phật giáo cả tại gia và xuất gia là GIÁC NGỘ VÀ GIẢI THOÁT chứ không bao giờ có mục đích tu học Phật giáo để đi tìm một người tri kỷ. Tuy Giáo Pháp mà Đức Phật chứng ngộ và thuyết giảng rất đồ sộ nhưng chỉ xoay quanh Khổ và Chấm dứt Khổ, nói đầy đủ là Tứ thánh đế, là Sự thật Khổ, Sự thật Nguyên nhân Khổ, Sự thật Chấm dứt Khổ, Sự thật Con đường chấm dứt khổ, Ngài không nói đến sự tìm kiếm hạnh phúc đặc biệt là hạnh phúc của người tri kỷ. Vì sao?
Vì sự thật Nguyên nhân khổ là: Khao khát tìm cầu Hạnh phúc chỗ này chỗ kia như Dục ái, Hữu ái, Phi Hữu ái. Và sự tìm kiếm hạnh phúc vật chất và tinh thần được gọi chung là Dục ái, đặc biệt là hạnh phúc của người tri kỷ là hạnh phúc tinh thần lại chính là Nguyên nhân phát sinh Khổ còn khốc liệt hơn tham ái hạnh phúc vật chất.
* Tư tưởng trên phát sinh từ Vô minh, không thấy biết đúng sự thật về Khổ Tập Diệt Đạo, không thấy biết đúng sự thật Khổ, Nguyên nhân Khổ, Chấm dứt Khổ và Con đường Chấm dứt Khổ thuộc nội tâm, do Duyên khởi, nó vô thường, vô chủ vô sở hữu (vô ngã) mà cho rằng Khổ Tập Diệt Đạo thuộc thế giới bên ngoài, sẵn có, luôn luôn có, thường hằng, thường trú nơi thế giới bên ngoài mà đến với Ta (chấp thường, chấp ngã). Đặc biệt Khổ đau và Hạnh phúc từ thế giới bên ngoài mà đến với Ta. Tư tưởng trên đã nói lên rằng:
Hạnh phúc đến từ bên ngoài, từ người tri kỷ nên tìm kiếm được người tri kỷ, sở hữu được người tri kỷ là Ta có hạnh phúc, mà đã có hạnh phúc thì khổ sẽ chấm dứt ngay. Khi tìm được người tri kỷ, người hiểu được Ta, người mang đến cho Ta hạnh phúc thì phải yêu quý, yêu thương người đó, cám ơn người đó. Đây chính là Tham ái và Ràng buộc (Xúc – Thọ – Ái – Thủ…) là Nguyên nhân phát sinh Khổ.
* Người tri kỷ là người hiểu được Ta, hiểu thấu Ta nhưng HIỂU lại có 2 loại HIỂU: HIỂU đúng sự thật là Minh, Trí tuệ và HIỂU không đúng sự thật là Vô minh, Tà kiến. Và đương nhiên HIỂU theo tư tưởng trên là sai sự thật là vô minh, tà kiến, là chấp thường, chấp ngã, là tư tưởng làm chủ, tư tưởng sở hữu, tư tưởng điều khiển.
Trong cái HIỂU của tri kỷ đó đã tồn tại nguyên nhân xung đột, nguyên nhân khổ đau rồi. Trong cái HIỂU và THƯƠNG đó đã chất chứa Vô minh, Chấp ngã nên sẽ là Nguyên nhân phát sinh Hạnh phúc và Khổ đau nhưng Hạnh phúc thì ít mà Khổ đau thì nhiều mà nguy hiểm lại càng nhiều hơn.
– Tuệ tri Tứ thánh đế với thấy biết như thật Khổ đế và Tập đế thì sẽ thấy biết như thật tư tưởng trên là vô minh, tà kiến bao gồm trong đó cả Chấp thường và Chấp ngã.
– Tuệ tri Tứ thánh đế với thấy biết như thật Diệt đế và Đạo đế thì sẽ thấy biết như thật khi thay đổi tâm từ Bát tà đạo sang Bát chánh đạo thân chứng được Vô minh diệt, tham sân si diệt thì thân chứng Khổ diệt. Lúc đó thân chứng minh bạch rằng, không cần người tri kỷ, không cần người hiểu mình, không cần hạnh phúc do người tri kỷ mang lại, Khổ vẫn Chấm dứt. Và con đường để Chấm dứt Khổ, con đường đưa đến MỤC ĐÍCH GIÁC NGỘ VÀ GIẢI THOÁT là Bát chánh đạo chứ không phải là đi tìm người tri kỷ.
🎗️ Quý thiền sinh Xem thêm các bài HỎI & ĐÁP do thiền sư Nguyên Tuệ hướng dẫn tại chuyên mục: https://batchanhdao.vn/hoi-dap/